Kapitały żelazne stanowią potężny instrument finansowania innowacyjnych programów społecznych, badań naukowych i prac rozwojowych. Ponadto przyczyniają się do promowania wartości, które wyznaje organizacja. Rozpoznawalna na całym świecie i niezwykle prestiżowa Nagroda Nobla, ustanowiona 27 listopada 1895 r. na mocy testamentu, jest kapitałem żelaznym. Jej fundator, Alfred Nobel, precyzyjnie określił, że większa część jego fortuny powinna zostać podzielona na pięć części i przeznaczona na Nagrody w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury i pokoju dla „tych, którzy w poprzednim roku przynieśli ludzkości największą korzyść”.
Według danych za rok 2020, największym kapitałem żelaznym dysponuje fundusz Ensign Peak Advisors, zarejestrowany w 1997 roku w Salt Lake City w Stanach Zjednoczonych. Jego właścicielem jest Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (inaczej Kościół Mormonów), a zgromadzona kwota przekracza 124 miliardy USD (ok. 505 miliardów PLN). Tym samym fundusz jest większy niż budżet Rzeczypospolitej Polskiej na rok 2021 i niemal trzykrotnie większy niż budżet Republiki Słowackiej.
Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie rocznych sprawozdań finansowych i raportów kwartalnych publikowanych w Internecie przez organizacje posiadające kapitał żelazny lub fundusze inwestycyjne nadzorujące proces jego gromadzenia. Prezentowane dane dotyczą dziesięciu największych kapitałów żelaznych organizacji non-profit, a więc z wyłączeniem kapitałów gromadzonych przez uniwersytety i szkoły wyższe.
| LP | Nazwa | Kraj | Wartość ( miliardy USD) | Rok założenia |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Novo Nordisk Foundation | Dania | 73,1 | 1989 |
| 2 | Bill & Melinda Gates Foundation | Stany zjednoczone | 46,8 | 1994 |
| 3 | Stichting INGKA Foundation | Niderlandy | 36 | 1982 |
| 4 | Wellcome Trust | Wielka Brytania | 32,9 | 1936 |
| 5 | Howard Hughes Medical Institute | Stany Zjednoczone | 23,8 | 1952 |
| 6 | Azim Premji Foundation | Indie | 21 | 2001 |
| 7 | Open Society Foundation | Stany Zjednoczone | 19,6 | 1993 |
| 8 | Garfield Weston Foundation | Wielka Brytania | 15,7 | 1958 |
| 9 | Lilly Foundation | Stany Zjednoczone | 15,1 | 1937 |
| 10 | Ford Foundation | Stany Zjednoczone | 13,7 | 1936 |
Średnia wartość kapitału żelaznego wśród 10 wiodących na świecie organizacji non-profit wynosi ok. 17,7 miliarda USD, a czas potrzebny na jego zgromadzenie – nieco ponad 53 lata.
Powyższa lista organizacji i ich serwisy internetowe są źródłem inspiracji na kolejne etapy zarządzania kapitałem żelaznym – wskazują one jak może wyglądać inwestowanie w stadium dojrzałości, podobnie jak relacje z interesariuszami i komunikacja z otoczeniem. Fundacja Pro Anima może już teraz nawiązywać do globalnych liderów i adaptować twórczo ich doświadczenie i dorobek dla swoich celów.
Na uwagę zasługuje zwłaszcza działalność brytyjskiej Garfield Weston Foundation, która angażuje się w projekty kulturalne, a jej profil jest zbliżony do Fundacji Pro Anima. Może stanowić inspirację w zakresie rozwiązań organizacyjnych przyszłej działalności filantropijnej. Fundacja oferuje szereg działań w tym zakresie m.in. quiz, który pozwala ewentualnym wnioskodawcom o dotację sprawdzić w ciągu paru sekund, czy kwalifikują się do konkursów.
