Donor centric – termin stosowany w teorii fundraisingu, oznacza podejście strategiczne, zgodnie z którym organizacja w celu zapewnienia sobie rozwoju i stabilności finansowej stara się zrozumieć intencje swoich darczyńców i zaspokoić ich potrzeby, a tym samym stawia ich obok beneficjentów w centrum swoich działań.
W 2018 roku firma Blackbaud opublikowała raport pn. donorCentrics Index of Direct Marketing Fundraising. Eksperci przeanalizowali transakcje 59 organizacji ze Stanów Zjednoczonych dotyczących 30 milionów indywidualnych darczyńców i 78 milionów wpłat, które dokonali. Łączna kwota analizowanych darowizn przekroczyła 2,9 miliarda dolarów. Na tej podstawie opracowano listę trzech podstawowych oczekiwań darczyńców względem organizacji typu „donor centric”:
- niezwłoczne otrzymanie potwierdzenia lub gratyfikacji za każdym razem, gdy zostanie przekazana darowizna;
- otrzymywanie informacji, że każda darowizna, niezależnie od jej wartości, jest przeznaczona na program, projekt lub inicjatywę o zakresie węższym niż misja organizacji;
- przed kolejną prośbą o wsparcie, otrzymanie informacji lub raportu na temat tego, co zostało osiągnięte dzięki dotychczas przekazanej darowiźnie.
Major donor (ang. Główny darczyńca) – to darczyńca indywidualny, który przekazuje środki finansowe (darowiznę) o znaczącym wpływie na funkcjonowanie organizacji. Darowizna ta może być przekazana jednorazowo lub w kilku wpłatach rozłożonych w czasie. Wysokość przekazanej kwoty, która czyni z darczyńcy tzw. major donor, zależy m.in. od wielkości organizacji, stopnia jej profesjonalizacji, dostępnych zasobów i zgromadzonego kapitału. W niektórych przypadkach darowizna o wartości 1000 zł umożliwi znaczny wpływ na funkcjonowanie organizacji, w innych kwotą minimalną będzie 1 000 000 zł.
Profesor Paul G. Schervish, były dyrektor Boston College Center on Wealth and Philanthropy oraz National Research Fellow w Indiana University Center on Philanthropy, na podstawie kilkunastu lat badań własnych wskazuje, że organizacja może aktywizować swoich darczyńców do przekazania znacznych środków finansowych, a tym samym zastania major donor poprzez:
- angażowania w coraz bardziej złożone projekty i działania partycypacyjne,
- aktywne słuchanie i poszukiwanie odpowiedzi na to, co darczyńcy mówią o obszarach swoich zainteresowań, a także zachęcanie ich do wnoszenia wkładu w te obszary;
- wprowadzanie darczyńców w relacje identyfikacji z ostatecznymi beneficjentami ich darowizn.
Kapitał żelazny (ang. endowment fund) to rodzaj nienaruszalnego funduszu inwestycyjnego powoływanego przez organizację non-profit, uniwersytet lub inną instytucję w celu zapewnienia stabilizacji i bezpieczeństwa finansowego. Środki gromadzone w ramach kapitału żelaznego są stale pomnażane, a wypracowany w ten sposób dochód z inwestycji przeznaczany jest w całości na realizację misji organizacji.
Zgodnie z podziałem zaproponowanym przez Financial Accounting Standards Board (Rada Standardów Rachunkowości Finansowej), instytucję społeczną, która od 1973 roku ustala i nadzoruje standardy rozliczeń finansowych wszystkich organizacji non-profit w Stanach Zjednoczonych, a za sprawą Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Board) pełni tę funkcję także na arenie międzynarodowej, kapitał żelazny gromadzony może być według trzech modeli:
- Prawdziwy lub trwały kapitał żelazny (ang. true endowment lub permanent endowment) – to środki finansowe przekazane organizacji non-profit przez darczyńcę z jasno wskazanym celem i ze ściśle określonymi zasadami dysponowania.
- Czasowy kapitał żelazny (ang. term endowment) – funkcjonuje na analogicznych do true endowment zasadach, z tą różnicą, że darczyńca określa horyzont czasowy trwania, np. 25 lat. Po upływie tego terminu zarząd organizacji może swobodnie dysponować kapitałem.
- Quasi kapitał żelazny (ang. quasi-endowment) – powstaje, gdy darczyńca przekazuje środki finansowe, nie wskazując celu, sposobów ich dysponowania i możliwości naruszania. Zarząd zobowiązany jest jednak do opracowania i przestrzegania procedur postępowania z kapitałem, w tym jego gromadzenia, wydawania i ewentualnego wycofania.
